ΑΡΡΥΘΜΙΕΣ
Φυσιολογική διέγερση της καρδιάς
Τα ηλεκτρικά ρεύματα που ορίζουν τον καρδιακό ρυθμό, δηλαδή τη συστολή και διαστολή της καρδιάς παράγονται σε εξειδικευμένα κύτταρα του καρδιακού μυός και ταξιδεύουν μέσα στην καρδιά μέσω ενός δικτύου εξειδικευμένων ινών. Εάν για κάποια αιτία αυτή η ρυθμική διέγερση της καρδιάς διακοπεί λέμε ότι εμφανίζεται αρρυθμία.
H καρδιακή συχνότητα ρυθμίζεται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα, το οποίο χωρίζεται σε δύο μέρη: το συμπαθητικό, το οποίο αυξάνει την καρδιακή συχνότητα και το παρασυμπαθητικό το οποίο δρα επιβραδυντικά.
Οι αρρυθμίες χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες τις υπερκοιλιακές και τις κοιλιακές.
Υπερκοιλιακές αρρυθμίες
Όπως προαναφέρθηκε, αρρυθμία δε σημαίνει απλά ότι ο ρυθμός δεν είναι κανονικός (ρυθμικός), αλλά κυρίως ότι δεν προέρχεται από το φυσιολογικό κέντρο παραγωγής των ερεθισμάτων, δηλαδή το φλεβόκομβο.
Η απλούστερη μορφή αρρυθμίας είναι οι έκτακτες συστολές
Γενικά οι έκτακτες συστολές είναι η συνηθέστερη μορφή αρρυθμίας και εμφανίζονται τόσο σε καρδιοπάθεια, όσο και σε άτομα χωρίς οργανική καρδιοπάθεια.
Επειδή οι έκτακτες συστολές δεν υπάρχουν συνεχώς, αλλά μπορεί να εμφανίζονται σε ορισμένα μόνο χρονικά διαστήματα της ημέρας, ή και πολύ αραιότερα, είναι δυνατό να μην καταγραφούν σε ένα απλό ηλεκτροκαρδιογράφημα, το οποίο έχει πολύ μικρή χρονική διάρκεια. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα βοηθητική η λήψη 24ωρης συνεχούς καταγραφής του ηλεκτροκαρδιογραφήματος με συσκευή Holter για ένα 24ωρο.
Δύο συνήθεις υπερκοιλιακές αρρυθμίες είναι ο κολπικός πτερυγισμός και η κολπική μαρμαρυγή. Αν ο ασθενής είναι υγιής οι αρρυθμίες αυτές δεν είναι επικίνδυνες για τη ζωή αυτού. Αν όμως υπάρχει υποκείμενη οργανική καρδιοπάθεια (π.χ. στεφανιαία νόσος) τα συμπτώματα μπορεί να είναι σοβαρά όπως έντονη ζάλη ή προλιποθυμική κατάσταση, δύσπνοια ή και στηθαγχικός πόνος.
Κοιλιακές αρρυθμίες
Για τις έκτακτες κοιλιακές συστολές μιλήσαμε ήδη. Θα πρέπει να προσθέσουμε ότι όταν αυτές εμφανίζονται σε μία υγιή καρδιά δεν πρέπει να μας ανησυχούν, διότι πρόκειται για ένα φυσιολογικό φαινόμενο. Όταν όμως εμφανίζονται σε ασθενή με υποκείμενη οργανική καρδιοπάθεια τα πράγματα αλλάζουν, διότι είναι πιθανόν να εξελιχθούν σε κοιλιακή ταχυκαρδία, η οποία αποτελεί μία λιγότερο ή περισσότερο εκτεταμένη αλυσίδα έκτακτων κοιλιακών συστολών
Συνηθέστερες αιτίες είναι:
Στεφανιαία νόσος – παλαιό έμφραγμα μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια οιασδήποτε αιτιολογίας, συγγενείς καρδιοπάθειες, ιδιοπαθείς καταστάσεις (δηλαδή χωρίς συγκεκριμένη αιτιολογία που είναι και οι καλοηθέστερες), μυοκαρδιοπάθειες.
Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:
Αίσθημα παλμών, απώλεια αισθήσεων, επιδείνωση συμπτωμάτων της υποκείμενης καρδιοπάθειας. Η κοιλιακή ταχυκαρδία μπορεί μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα να εξελιχθεί σε κοιλιακή μαρμαρυγή, μία αρρυθμία κατά την οποία οι κοιλίες παύουν να εκτελούν μια οργανωμένη συστολή. Ουσιαστικά είναι μία θανατηφόρα αρρυθμία, αν δεν αντιμετωπισθεί με ηλεκτρική ανάταξη σε 3 λεπτά. Αποτελεί τον συχνότερο μηχανισμό αιφνίδιου καρδιακού θανάτου.
Η περαιτέρω πρόληψη νέων επεισοδίων γίνεται με την χορήγηση βέλτιστης θεραπείας για την υποκείμενη νόσο, με την χρήση αντιαρρυθμικών φαρμάκων και σε επικίνδυνες περιπτώσεις τοποθέτηση εμφυτεύσιμου απινιδωτή, δηλαδή μίας συσκευής που ανατάσσει αυτόματα, με χρήση ηλεκτρικού ρεύματος, την αρρυθμία.
